İnsanın diğer varlıklardan farklı olarak gruplar hâlinde ve sosyal topluluklar olarak yaşama zorunluluğu vardır. İşte insanın yaşadığı bu topluluklar nüfus olarak ifade edilir. Daha geniş bir ifadeyle nüfus, belli bir alanda yaşayan insan sayısını ifade eder. Bu alan bir ülke olabileceği gibi bölge, şehir hatta köy olabilir. Ancak her yerin nüfusu aynı değildir.\r\n\r\nBazı yerlerde nüfus daha yoğun, bazı yerlerde daha seyrektir. Sınırları belli bir alanda yaşayan nüfusun, alanın toplam yüz ölçümüne olan oranı aritmetik nüfus yoğunluğunu verir. Başka bir deyişle aritmetik nüfus yoğunluğu kilometre karaye düşen insan sayısıdır. Örneğin, Türkiye’nin aritmetik nüfus yoğunluğu 2000 yılı genel nüfus sayımına göre 88,1 kişidir.\r\n\r\nTürkiye nüfus miktarı yönünden Dünya’da fazla nüfusa sahip ilk 15 ülke arasına girer. Ancak nüfusumuz ülkemizin yüz ölçümü ile birlikte ele alınacak olursa, ortaya çıkan nüfus yoğunluğu değeri bakımından kalabalık olmayan ülkeler arasındadır. Bir yerin iz düşüm yüz ölçümü; arazideki yükseklikler ve çukurluklar dikkate alınmadan, her yer düzlük kabul edilerek yapılan hesaplamalar sonucu elde edilir. Gerçek yüz ölçümü ise bu yükseklik ve çukurluklar dikkate alınarak hesaplanır. Türkiye’nin iz düşüm yüz ölçümü 769 604 km2, iken gerçek yüz ölçümü 814 578 km2 dir.\r\n\r\nTÜRKİVE’DE NÜFUSUN COĞRAFİ DAĞILIŞI\r\n\r\nYurdumuzun nüfus yoğunluğu 88,1 kişi/km2 olsa da bu ortalama bir değerdir. Bütün bölgelerimizde\r\nya da illerimizde nüfus yoğunluğu aynı değerde değildir. Başka bir deyişle yurdumuzda nüfus dağılımı eşit değildir. Örneğin, yurdumuzun en yoğun nüfuslu ili olan İstanbul’un nüfus yoğunluğu 1928 kişi/km2 iken, yurdumuzun en seyrek nüfuslu ili\r\nolan Tunceli’nin nüfus yoğunluğu 13 kişi/km2 dir. Türkiye nüfusunun her yerde aynı yoğunlukta olmamasında çeşitli faktörler etkili olmuştur. Bu faktörler doğal faktörler (yer şekilleri, iklim, bitki örtüsü, toprak verimliliği ve su kaynakları) ile beşerî ve ekonomik faktörler (sanayileşme, tarım, ulaşım vs.) dir.\r\n\r\n \r\n\r\n1. DOGAL FAKTÖRLER\r\n\r\nÜlkemizdeki nüfus dağılışı üzerinde en etkili doğal faktörler yer şekilleri ve iklim özellikleridir.\r\n\r\n1. Yer Şekilleri\r\n\r\nÜlkemizin başlıca yer şekillerini dağlar, ovalar, platolar ve vadiler oluşturur. Bu yer şekilleri içinde en geniş yer tutan dağlardır. Dağların bulunduğu alanlar sarp (oldukça dik) olup\r\nülke arazisinin yaklaşık % 62,5’ini oluşturur. Bu alanlarda toprak erozyonunun şiddetli olmasından dolayı tarıma elverişli topraklar yok denecek kadar azdır. Tarım ancak taraçalarda yapılır. Toprak örtüsünün çok ince olduğu bu arazilerde daha çok hayvancılık ve ormancılık faaliyetleri yapılmaktadır. Nüfus yoğunluğu çok düşük olan illerimizde yer şekillerinin büyük bölümü dağlıktır.\r\n\r\n2. BEŞERÎ UE EKONOMİK FAKTÖRLER\r\n
- \r\n
- Ulaşım
\r\n
\r\nÜlkemizde ulaşım olanaklarının gelişmiş olduğu bölgelerde nüfuslanma fazladır. Kara, deniz, hava ve demir yolu gibi her türlü ulaşım olanağına sahip illerimizin nüfusları kalabalıktır. İstanbul, İzmir gibi. Ulaşım olanaklarının geliştiği şehirlerde sanayi, ticaret, turizm, eğitim, sağlık vs. gibi faaliyetler gelişir. Böylece çevreden buraya gelen nüfus miktarı artar.\r\n
- \r\n
- Sanayi
\r\n
\r\nUlaşım olanaklarının gelişmesine bağlı olarak sanayinin geliştiği şehirlerde iş olanakları fazladır. Bu durum, kalabalık nüfuslu sanayi şehirlerinin oluşmasına neden olur. Ülkemizde sanayi faaliyetlerinin en yoğun olduğu şehirler; İstanbul, Kocaeli, Adapazarı, İzmir, Ankara, Bursa, Adana ve Gaziantep’tir.\r\n
- \r\n
- iklim Özellikleri
\r\n
\r\nÜlkemizde batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti ve karasallık artar. Bu durum sıcaklık ve yağış ortalamalarının düşmesine neden olur. İklim özelliklerinin bu şekilde sertleşmesi başta tarım faaliyetlerini olumsuz etkiler. Buna bağlı olarak iç kesimlerde yer alan bölgelerimizde nüfuslanma daha azdır. Doğu Anadolu’nun en az nüfuslu bölge olmasında yer şekillerinin yanı sıra sert iklim özelliklerinin de etkisi vardır. Buna karşılık sıcaklık ve yağış değerlerinin\r\ndaha yüksek olduğu kıyı bölgelerimizde nüfuslanma iç bölgelerimizden fazladır.\r\n
- \r\n
- Tarım
\r\n
\r\nCumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizde sanayi faaliyetlerinin gelişmemiş olması nedeniyle ülke ekonomisi daha çok tarıma dayalıydı. Bu nedenle illerimizin birçoğu tarım faaliyetlerinin yapılabildiği ovalık ve düzlük alanlarda kurulmuştur. Günümüzde sanayinin gelişmesiyle birçok ilimiz sanayi şehri durumuna gelmiştir. Birçok ilimizde tarım faaliyetleri yapılmakla birlikte ekonomisinde tarımın ağırlıkta olduğu illerimiz (Karaman, Amasya, Kırklareli, Çorum, Tokat, Nevşehir vs.) de bulunmaktadır. Ancak bu illerimizde iş olanakları sınırlı olduğundan, il dışına göçler olmaktadır.\r\n
- \r\n
- Turizm
\r\n
\r\nÜlkemiz ekonomisine döviz girdisi sağlaması yönüyle turizm faaliyetleri de nüfusun dağılışı üzerinde etkilidir. Bazı il ve ilçelerimizin nüfuslanmasında turizm faaliyetlerinin önemli bir etkisi vardır. Bu şehirlerin büyük bölümü Ege ve Akdeniz kıyılarında yer alır. Antalya, Bodrum, Kuşadası, Marmaris, Fethiye, Ürgüp vs. Bu şehirlerin nüfusları turizm faaliyetlerinin yoğun olduğu yaz aylarında önemli oranda artar.\r\n
- \r\n
- Madencilik
\r\n
\r\nTürkiye’de kömür, bakır, petrol vs gibi yer altı kaynaklarının yoğun olarak çıkarıldığı bölgelerde madencilik faaliyetleri gelişmiştir. Örneğin, önceleri küçük bir köy durumunda olan Zonguldak, taş kömürünün bulunmasıyla önemli bir maden şehri durumuna gelmiştir. Bu durum ilin göç almasına ve nüfusun hızla artmasına neden olmuştur. Diğer önemli maden şehirlerimiz; Batman, Soma (Manisa), Murgul (Artvin) ve Tavşanlı (Kütahya) dır.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n